Cuộc đời và sự nghiệp của nhạc sĩ Trần Trịnh – Từ “Lệ Đá” đến “huyền thoại Trịnh Lâm Ngân” – Cực hay Thanhhaaudio

Nhắc về nhạc sĩ Trần Trịnh, không ai có thể quên được ca khúc Lệ Đá đã gắn liền với sự nghiệp của ông. Không chỉ là nhạc sĩ sáng tác, Trần Trịnh còn là một nhạc công gắn bó với nhiều vũ trường và phòng trà Sài Gòn, là người đã dìu dắt ca sĩ Mai Lệ Huyền kể từ khi vẫn còn là một cô nữ sinh tỉnh lẻ trở thành nữ hoàng kích động nhạc rất được yêu mến cho đến ngày nay.

Nhạc sĩ Trần Trịnh cùng với nhạc sĩ Nhật Ngân và Lâm Đệ tạo thành nhóm mang tên Trịnh Lâm Ngân và sáng tác những ca khúc bất hủ, như Xuân Này Con Không Về, Qua Cơn Mê, Yêu Một Mình… Ngoài ra nhóm Trịnh Lâm Ngân cũng sáng tác nhiều bài nhạc kích động để lăng xê cho tên tuổi Mai Lệ Huyền là Gặp Nhau Trên Phố, Hai Trái Tim Vàng, Mắt Xanh Con Gái.

Số lượng sáng tác của nhạc sĩ Trần Trịnh tuy khiêm tốn những tất cả đều nổi tiếng và để lại nhiều ấn tượng trong lòng công chúng yêu nhạc.

Nhạc sĩ Trần Trịnh tên thật là Trần Văn Lượng, sinh năm 1937 tại Thái Lan nhưng lớn lên ở Hà Nội. Cha của ông là một nhân viên của tòa đại sứ Pháp và mẹ là một người phụ nữ người Lào.

Năm 1946, cha của Trần Trịnh vào Sài Gòn để làm nhân viên tòa đại sứ Pháp nên cả nhà di chuyển vào theo. Tại đây Trần Trịnh được theo học ngôi trường Taberd danh tiếng ở đường Nguyễn Du (nay là trường Trần Đại Nghĩa). Khi học ở Tabert, thầy dạy nhạc của ông là sư huynh Rémi Trịnh Văn Phước, vì ngưỡng mộ thầy nên khi bắt đầu sáng tác, ông nên ghép họ của mình với họ của thầy để tạo thành bút danh Trần Trịnh.

Mặc dù có niềm đam mê âm nhạc từ nhỏ, nhưng Trần Trịnh không được cha mẹ khuyến khích cho theo con nghiệp nhạc, nên ông chỉ được học nhạc trong chương trình phổ thông của trường.

Từ năm 14 tuổi, nhạc sĩ Trần Trịnh sáng tác ca khúc đầu tiên mang tên Cung Đàn Muôn Điệu, nhưng 3 năm sau mới được nhà xuất bản An Phú phát hành vào năm 1954. Những sáng tác sau đó của ông là Chuyến Xe Về Nam năm 1955 và Viết Trên Đường Nở Hoa năm 1956.

Sau khi đậu bằng Bacc2 (Tú tài 2 của Pháp) vào năm 1955, Trần Trịnh được gia đình gửi lên vừa học vừa làm tại Nha Kiến Trúc Đà Lạt. Sang năm 1957, ông thi hành nghĩa vụ quân dịch khóa đầu tiên là khoá Ngô Đình Diệm tại Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung. Đánh dấu cho dịp này, ông đã viết bài Đôi Mươi, được ca sĩ Anh Ngọc trình bày lần đầu tiên.

Trần Trịnh đã phục vụ 2 tháng ở liên đoàn A và 2 tháng ở liên đoàn B và sau đó vào phục vụ trong ban văn nghệ Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung cho đến khi về. Trong thời gian đó, ông đã phổ nhạc cho bài thơ Hai Sắc Hoa Ti-Gôn.

Năm 1958, sau khi giã từ quân ngũ, nhạc sĩ Trần Trịnh trở lại Sài Gòn, theo học hoàn toàn về nhạc với thầy Rémi. Buổi tối, ông đi biểu diễn piano tại các phòng trà và vũ trường, đồng thời có tham gia ban Văn Nghệ của Trung tâm Huấn luyện Quang Trung và gặp được nhạc sĩ Nhật Ngân tại đây. Sự gặp gỡ này trở thành một định mệnh khi họ cùng nhau hợp soạn ra rất nhiều ca khúc nhạc vàng nổi tiếng với bút danh chung là Trịnh Lâm Ngân. Trịnh là Trần Trịnh, Ngân là Nhật Ngân, còn Lâm là Lâm Đệ, thường được giới thiệu là con của ông chủ hãng dĩa Sóng Nhạc, tức ông Nguyễn Tất Oanh. Tuy nhiên sau này người nhà của ông Nguyễn Tất Oanh đính chính lại là Lâm Đệ chỉ là một người quen biết với gia đình, chứ không liên quan gì đến Sóng Nhạc.

Như vậy 3 người trong nhóm Trịnh Lâm Ngân thì chỉ có Trần Trịnh và Nhật Ngân là tham gia sáng tác. Những ca khúc nổi tiếng nhất của nhóm là Qua Cơn Mê, Xuân Này Con Không Về, Hồn Trinh Nữ, Lính Xa Nhà, Lửa Mùa Hạ, Người Tình Và Quê Hương, Thư Xuân Trên Rừng Cao, Yêu Một Mình…

Thời gian sau đó, Trần Trịnh trở thành nhạc trưởng ban đại hòa tấu và hợp xướng Đống Đa trên đài truyền hình THVN.

Năm 1963, nhạc sĩ Trần Trịnh, Nhật Ngân có mặt trong đoàn kịch Tân Dân Nam của bà Tuý Hoa lên biểu diễn ở tỉnh lỵ Bình Long. Tại đây họ phát hiện một cô nữ sinh trẻ trung có giọng hát làm ai cũng phải bất ngờ, tên là Thu Cúc, được ví như một viên ngọc thô có thể rèn giũa để trở thành ngôi sao. Nhạc sĩ Trần Trịnh mời Thu Cúc về Sài Gòn để thuận tiện theo nghiệp hát.

Cô Thu Cúc sau này chính là ca sĩ Mai Lệ Huyền. Tại Sài Gòn, cô trở thành học trò của các nhạc sĩ Trần Trịnh, Nhật Ngân, Đinh Việt Lang và nhà thơ Vạn Thuyết Linh (Đinh Việt Lang và Vạn Thuyết Linh là tác giả của ca khúc nổi tiếng Lạnh Lùng). Những nhạc sĩ này thân với cô như người trong nhà, cũng là những người đã đặt cho cô Cúc cái nghệ danh Mai Lệ Huyền.

Tình thầy trò trở thành tình vợ chồng, năm 1964, khi mới 18 tuổi, Mai Lệ Huyền kết hôn với nhạc sĩ Trần Trịnh. Họ có với nhau một con gái tên Lệ Trinh sinh năm 1965. Trần Trịnh đã giới thiệu Mai Lệ Huyền đi hát ở tất cả những phòng trà và vũ trường ông cộng tác, khởi đầu với phòng trà Lệ Liễu.

Thời gian đầu, Mai Lệ Huyền không hát nhạc Việt mà chỉ hát nhạc ngoại trong các club Mỹ theo đề nghị của nghệ sĩ Trần Văn Trạch, cô đã hát cùng Elvis Phương, Khánh Hà, Tuấn Ngọc…

Nhận thấy giọng hát của Mai Lệ Huyền thích hợp với thể loại nhạc tươi vui nên sau đó nhạc sĩ Trần Trịnh đã cùng với Nhật Ngân sáng tác một thể loại nhạc kích động để vợ mình trình bày cùng với Hùng Cường như Gặp Nhau Trên Phố, Vòng Hoa Yêu Thương, Hai Trái Tim Vàng,…

Chính nhờ ở những nhạc phẩm này, cặp song ca kích động nhạc Hùng Cường – Mai Lệ Huyền đã gặt hái được những thành công rực rỡ để được mệnh danh là “Cặp Sóng Thần” của Kích động nhạc, một thời làm mưa làm gió trên các sân khấu đại nhạc hội ở Sài Gòn.

Tháng 4 năm 1975, Mai Lệ Huyền đi nước ngoài, Trần Trịnh không thể đi cùng vì còn lại song thân đã cao tuổi. Hai người xa nhau cách một đại dương từ đó. Hai năm sau khi rời khỏi Việt Nam, Mai Lệ Huyền viết thư về cho con gái, đại ý khuyên Trần Trịnh bước thêm một bước nữa.

(Có thông tin khác nói rằng Trần Trịnh và Mai Lệ Huyền chia tay nhau từ năm 1971).

Vào năm 1977, Trần Trịnh lập gia đình lần thứ hai. Người vợ sau của ông sinh được 3 người con trai, trong đó người con thứ 2 phục vụ trong binh chủng hải quân Hoa Kỳ, có khả năng sử dụng kèn trumpet.

Nhắc đến Trần Trịnh, không thể quên nhắc đến “Lệ Đá”. Đầu thập niên 1960, Trần Trịnh được gặp nhà thơ Hà Huyền Chi, và Hà Huyền Chi đã nhận viết lời cho một nhạc phẩm của Trần Trịnh: “Lệ Đá”. Ngay lập tức bài hát này được mọi người yêu thích, và có số bản nhạc in phá kỷ lục. Đến năm 1971 thì đạo diễn Võ Doãn Châu lấy tên “Lệ Đá” đặt cho cuốn phim ông thực hiện, trong đó nhạc nền là bài háy “Lệ Đá” được Khánh Ly hát. Ngoài Lệ Đá, nhạc sĩ Trần Trịnh có một bài hát nổi rất được yêu thích khác là Tiếng Hát Nửa Vời nổi tiếng qua giọng hát danh ca Anh Ngọc.

Sau năm 1975, Trần Trịnh không còn viết nhạc nữa, chỉ cộng tác với các đoàn hát, đoàn cải lương hay gánh xiếc để mưu sinh.

Khởi đầu, ông cộng tác với đoàn cải lương Cửu Long cùng với tay trống Phùng Trọng và vài nhạc sĩ khác. Ông là người đánh piano cho rất nhiều đoàn hát sau 1975 khác và đi lưu diễn trên khắp các tỉnh.

Mãi đến năm 1982, khi các phòng trà được phép hoạt động trở lại, Trần Trịnh mới quay về Sài Gòn làm nhạc trưởng tại phòng trà Đệ Nhất Khách Sạn, là nơi ông đã từng cộng tác từ khi mới khai trương vào đầu thập niên 1970. Ban nhạc này có tới 11 nhạc công, nhiều bậc nhất thời đó.

Sau khi cộng tác liên tục tại phòng trà (sau là vũ trường) Đệ Nhất Khách Sạn suốt gần 10 năm, Trần Trịnh chuyển sang phụ trách ban nhạc cho vũ trường Maxim’s vào năm 1991. Nhưng chỉ hơn 3 năm sau đó, ông đã xin nghỉ khi bị tai nạn xe máy và bị thương nặng ở chân. Vì tai nạn này và kể từ đó cho đến cuối đời, ông phải dùng gậy khi đi đứng.

Sau khi tĩnh dưỡng 6 tháng, vợ chồng Trần Trịnh cùng 2 con lên đường sang Mỹ theo diện ODP vào tháng 10 năm 1995 với sự bảo lãnh của người chị ruột ông, là vợ của cố giáo sư Nguyễn Đình Hòa, được biết đến như một phụ nữ Việt Nam đầu tiên sinh con trên đất Mỹ vào năm 1952, từng được báo chí Mỹ thời đó đề cập tới.

Chỉ sau 3 tháng ở với gia đình người chị ở San Francisco, gia đình Trần Trịnh quyết định dời về Orange County vì không muốn là một gánh nặng cho vợ chồng người chị, lúc đó đã lớn tuổi và sức khỏe đã yếu. Hơn nữa ở khi chuyển về địa điểm được coi là thủ đô của ca nhạc Việt Nam hải ngoại, Trần Trịnh hy vọng sẽ có cơ hội quay lại nghề nhạc. Ông nhận làm hoà âm cho một số trung tâm băng nhạc, chơi nhạc tại một vài phòng trà cùa người Việt.

Năm 2002, trung tâm Thúy Nga thực hiện chương trình Paris By Night 66 giới thiệu các tác phẩm nổi tiếng của Trần Trịnh, cùng với Nhật Ngân và Ngô Thụy Miên. Vào những năm sau đó, Trần Trịnh chỉ tham gia “The Stars band” là ban nhạc do Bác sĩ Phạm Gia Cổn thành lập và làm trưởng ban, trình diễn trong những sinh hoạt mang tính cộng đồng.

Nhạc sĩ Trần Trịnh qua đời tại California vào ngày 10 tháng 10 năm 2012, hưởng họ 75 tuổi.

Đông Kha
Bản quyền bài viết của nhacxua.vn